MARID, Brandaris, PI3WAD and "ut Seinhuske"

Writing this post took some time. Time to investigate on the internet and mailing with other HAMs. After all it's not yet complete and it could be updated as soon as I discover new things, photo's or anything.

My XYL and I visited the Island of Terschelling first days of May to have a break from the busy life we have, sometimes you really need it. No radio and internet this time, just enjoy it the old fashion way. Well...

When we arrived on the island I was immidiatly attracted by a small house on top of a high dune. It had some antenna's. When I take a closer look I was convinced these were all amateurradio antennas. So, the last day of our stay on the island we climbed to the small house and I discovered the amateur repeater call PI3WAD on a wooden sign. And another sign revealed the name of the house as "ut Seinhuske" (translated "(CW) signal house") Blame me, I didn't have the HT with me to test this repeater, after all it was not there anymore but I didn't know that! I noticed a 2m beam in the mast with a strange kind of rotorsystem. It made me curious and it intrigued me. The house itself is in bad shape. No one living there. Back home I searched the internet and asked some questions on a HAM radio forum about the history of this building. Why was this house built and when? Who made the rotorsystem? Who used it and what had HAM radio to do with it? I was contacted via e-mail by PA3CWN Oene who lived on Terschelling, he wrote me some interesting information and directed me to PE1OEZ Wietse who was born on the island and still goes there regularly to visit family...and still has a working APRS station in the small building. He wrote me even more information. Slowly I got a picture from a few things happening from 1946 till now.

Who ordered to build the small house: From what I found on the internet probabely the Dutch Navy or the  Dutch government. Build approx 1946/47 on a concrete base were previously the Germans had a search light in WW2, a few photos a dutch text  here.

Why was it build and what was it ment for: Again from the internet, it was probabely build as listening post for the navy secret intelligence (MARID). Called post "Tango", and probabely listening for the russians in the cold war. Another option is the use as a direction finding station. Together with 2 other buildings at IJmuiden and Hoek van Holland, a photo from the house at Hoek van Holland can be find here. Not so exciting as it was for finding ships and all was controlled by Scheveningen Radio (PCH). After some searching it is clear there even was a 4th house at Huisduinen in Den Helder.

Who made the mast and rotor system: Fred PE1DJE made the mast and rotor. Fred was janitor of the house together with PA0WTS Gerard. They rented the house from SBB (the Dutch governmental forest management) who is still owner of this building. The rotor motor was in the house and probabely made from a car wiper motor. Hopefully I can get a photo from it later.

What was the house used for by HAMs: It was was used for contesting. In 1994 they used the call PA6BRD which was a SES for the celebration of 400 years lighthouse Brandaris. The Brandaris is the most famous lighthouse in the Netherlands and is on this island. About 15 years ago a couple of HAMs from another region installed a 2m repeater PI3WAD in the building, because of the location it had great capabilities. But it was too difficult to do the necessary maintenance from a far away region. So after a few years the moved the repeater to a windmill near the city of Harlingen at the dutch coast. In 2008 there was a activation from the house by PA0HFT and a few other HAMs, you can find some photos here. Some of the photos show you the interior of the small house.

More interesting information: There seem to be a marine radio at the building which was connected to the look out post at the Brandaris by telephone. When they were contesting there was some RFI at the phone line resulting in some strange voices transmitted and received by ships who gave their comments on it of course. They never took action to solve it as the use fo a contest was just incedentically.

Around the time the lighthouse Brandaris was undergoing a big renovation (1977?) the house was used as back up look out post.

And now?: The HAMs involved don't rent the house anymore. PE1OEZ is the only one that still has a APRS station inside the house. He just placed new antennas and coax on the house last year. The house is in a miserable condition and if they don't do anything it will be lost within 10 years I think. SBB has ideas for a information site or even a bridal suite, but hasn't got the finances. If the house will be lost I hope that this information can be found on the internet for a long time to preserve the history in a way.

Thanks to: PA3CWN, PA0LMD, PE1OEZ en PA7D for all inside information. I would never be able to write this post without them.


Het heeft me even tijd gekost om dit stukje te schrijven vanwege het uitzoeken en speuren naar gegevens die ik kon gebruiken. Het kan zijn dat ik dit stukje nog af en toe bijwerk als ik nieuwe gegevens, foto's of andere interessante dingen ontdek.

Mijn XYL en ik zijn begin mei een paar dagen naar Terschelling geweest. Een beetje genieten van de rust, wel nodig af en toe. Dit keer geen radio en internet mee. Gewoon ouderwetsch genieten dus.
Maar ja....

Bij aankomst op het eiland viel mij direct het huisje met antenne's boven op 1 van de hoogste duinen van het eiland op. De laatste dag dat we er waren hebben we dit huisje nog bezocht en trof ik niets vemoedend de repeatercall PI3WAD aan. Wat me verder opviel was het aparte rotormechanisme in de mast bij het huisje. Alles inclusief het huisje is in zeer slechte staat. Het intrigeerde me en ik ben eens gaan spitten naar de geschiedenis. Wie maakte er gebruik van het huisje? Wie heeft het rotorsysteem en antenne's geplaatst? Wie heeft opdracht gegeven het huisje daar op een voormalige 2e wereldoorloog bunker te bouwen? Ik kwam in contact met Oene PA3CWN die op Terschelling heeft gewoond na een vraagstelling op zendamateur.com. Hij gaf mij wat meer info omtrend het gebuik door amateurs. Daarna kwam ik via Oene in contact met PE1OEZ Wietse die op Terschelling geboren is en die niet alleen meer van het huisje weet maar ook zelfs nog een APRS station heeft draaien vanuit het huisje.

Een paar antwoorden die ik vond na veel speurwerk op internet en via diverse radio amateurs die er mee te maken hebben gehad.

Wie heeft opdracht gegeven het huisje te bouwen: Waarschijnlijk is het huisje net na de oorlog Hierover is een leuk verhaal te lezen op internet. (1946/47) gebouwd in opdracht van de nederlandse marine of door de overheid. Het huisje staat op een 2e wereldoorlog bunker/grondplaat waar een zoeklicht van de duitsers op bevestigd was.

Waar is het in eerste instantie voor gebruikt: De MARID (Marine Inlichtingen Dienst) had er een luisterpost "Tango" volgens diverse bronnen op internet. Er word wel verteld dat het iets met de koude oorlog te maken had. Maar de MARID had zeer strenge geheimhouding en waarschijnlijk is er daarom niets over te vinden. Een andere optie  is dat men dit station samen met 2 soortgelijke huisjes in IJmuiden en Hoek van Holland gebruikte om kruispeilingen te doen. Minder spannend daar het gewoon om peilstations ging van Scheveningen radio. Het bewijs hiervoor vond ik hier. Hier uit blijkt dat er nog een 4e huisje was bij Huisduinen in Den Helder.

Wie heeft het rotor systeem en antenne's geplaatst: De rotor en de mast zijn gemaakt door Fred PE1DJE. Fred was samen met PA0WTS Gerard de beheerders van het Seinhuisje en huurden het van Staatsbosbeheer (SBB). De rotor werd gemaakt van waarschijnlijk een ruitenwissermotor met een fietstandwiel die op zijn beurt weer met een ketting een tandwiel aandreef waarop ook een staaldraad zat die de mast kon draaien. Volgens PE1OEZ Wietse zit de rotor op het moment vast, misschien kan ik via hem nog aan een foto komen van het geheel in het huisje.

Waar is het huisje voor gebruikt door zendamateurs: Voor diverse contesten. In 1994 met de call PA6BRD i.v.m. het 400 jarig jubileum van de vuurtoren Brandaris. Zo een 15 jaar geleden hebben PA0HFT/PA5TS/PA0I en PA0LMD uit de regio Apeldoorn de VHF repeater PI3WAD geplaatst. Volgens een mail die ik kreeg van Douwe PA7D een zeer goede repeater met prima bereik. Echter de onderhoudswerkzaamheden moesten vanuit Apeldoorn gedaan worden. Dit was natuurlijk een moeilijke zaak en daarom is de repeater na enkele jaren verhuist naar een windmolen te Harlingen. Voor zover ik kan vinden is in 2008 het huisje nog gebruikt als contest lokatie door PA0HFT en nog een aantal amateurs, een leuke foto reportage kun je hier vinden. Hier en daar zie je foto's van het interieur en dat is natuurlijk wel weer leuk.

Meer interessante wetenswaardigheden: Er was ook nog een soort marifoon relaispost aanwezig, die via een telefoonverbinding weer met de Brandaris verbonden was en PA3CWN herinnerd zich dat ze wel eens naar het marifoonkanaal zaten te luisteren tijdens een contest. Sommige schepen melden dan dat er een vreemd onverstaanbaar gebrabbel op de lijn zat. De SSB signalen stoorden op de telefoonlijn, wat weer via de marifoon werd uitgezonden. Maar omdat het bijna nooit voorkwam werd er nooit wat aan gedaan.

 Rond de tijd dat men bezig was de Brandaris te verbouwen (lift etc. rond 1977?) hebben de vuurtorenwachters nog een poosje in het huisje gezeten en het gebruikt als noodpost.

En nu? Voor zover bekend hebben de zendamateurs de huur opgezegd. PE1OEZ is de enige die nog een APRS station heeft staan in het huisje. Hij heeft de antenne's en coax vorig jaar nog vernieuwd vanwege water in de coax. Het huisje is in zeer slechte staat en SBB weet eigenlijk nog niet echt wat ze ermee moeten. De ideeën lopen uiteen van een informatiepunt tot bruidssuite. Maar eigenlijk is nergens geld voor. Volgens Wietse PA1OEZ staan de nieuwe kozijnen al klaar, maar of die er ooit in komen? Kijk maar eens goed naar de foto's. Als er niets gedaan word staat het huisje er over een jaar of 10 niet meer...in ieder geval staat het hier nog wel een tijdje in dit blog en hoop ik dat dit stukje geschiedenis door velen gevonden kan worden.

Met dank aan: PA3CWN, PA0LMD, PE1OEZ en PA7D voor alle inside informatie. Zonder hun hulp had ik dit stukje niet kunnen schrijven.